Dikhuidigen: wat zijn het

Zoals de naam al aangeeft zijn dikhuidigen zoogdieren met een dikke huid. In het algemeen rekent men Olifanten, Neushoorns en Nijlpaarden tot deze groep. Vroeger was het idee dat alle dikhuidigen één biologische orde vormden. Dit idee was voornamelijk gebaseerd op overeekkomsten die men zag in lichaamsbouw, zoals blijkt uit de volgende fraaie omschrijving die ik tegenkwam in de Winkler Prins Encyclopedie van 1870:

Dikhuidigen noemt men eene orde van zoogdieren, die zich door een plompen ligchaamsbouw, eene dikke, ruwe. dikwijls gescheurde en met borstels bedekte huid, en een aantal in den hoef ingehechte teenen onderscheidt. Daartoe behooren de grootste landdieren, zooals het nijlpaard, de neushoorn en de olifant, voorts in Europa alleen het zwijn.

De romp is doorgaans geweldig dik, de buik hangt zoo laag, dat hij bijna den grond aanraakt, de beenen zijn kort en dik en gelijken op zuilen; deze dieren bewegen zich met moeite en zijn doorgaans traag; maar als zij getergd worden, kent hunne woede geene grenzen. Hunne tanden zijn verschillend. Zij zijn plantenetende schepselen en wentelen zich gaarne in vochtig slijk.

Een schitterende ouderwetse omschrijving, die echter weinig wetenschappelijk hout snijdt. Moderner wetenschappelijk onderzoek laat zien dat de verschillende dikhuidigen ingedeeld moeten worden in afzonderlijke orden.

Olifanten: de meest markante van de dikhuidigen

Olifanten zijn wat mij betreft de meest interessante dikhuidige. Het zijn buitengewoon intelligente dieren die overdag actief zijn. Ook zijn het groepsdieren met een hoogontwikkeld sociaal gedrag. Met een Olifanten kudde in de buurt is er dus ook altijd wat te beleven. Als fotograaf verveel ik me dan ook nooit als ik uren lang bezig ben met het observeren en fotograferen van Olifanten.

Zuid Afrika, Namibië en Botswana zijn echte Olifanten landen. Feitelijk zijn er op veel plaatsen in deze landen te veel Olifanten. Met alle verhalen over stropen van Olifanten voor het ivoor klinkt dat tegenstrijdig, maar het is wel een realiteit. In de eerste plaats worden de stoottanden van de Olifanten in het zuiden van Afrika niet zo groot waardoor ze toch wat minder aantrekkelijk zijn voor stropers. Daarnaast is de beschikbare hoeveelheid voedsel in het woestijnachtige klimaat beperkt. Hierdoor ontstaat al snel overbevolking in de reservaten waar ze bescherming krijgen. Zonder dat het publiek er veel weet van heeft worden daarom in het Krüger park in Zuid Afrika regelmatig Olifanten afgeschoten om een gezonde populatie in stand te houden. Ook in Namibië is jaren geleden eens een afschot campagne gehouden in het oosten van het Etosha nationale park.

Neushoorns: sterk bedreigd

De Neushoorn wordt tegenwoordig sterk bedreigd. Daarom is het zien van een Neushoorn voor veel mensen die op safari gaan een absolute must. Toch krijg je ze in het zuiden van Afrika redelijk eenvoudig te zien. Ik heb ook de indruk dat in de afgelopen 20 jaar het aantal Neushoorns in de grote Nationale parken is toegenomen. Althans ik zie iedere keer dat ik terugkom in Afrika meer Neushoorns. Kennelijk is het beschermen van neushoorns in het zuidelijk deel van Afrika redelijk effectief.

Neushoorns zijn vaak niet zo heel interessant om te fotograferen. Het zijn solitaire dieren die meestal weinig interessant gedrag laten zien. Ik heb ze soms wel een uur stil zien staan bij een waterbron zonder dat er veel gebeurde. Een uitzondering vormde het gevecht tussen twee mannetjes Neushoorns dat ik eens mocht meemaken in namibië.

Nijlpaarden

Overal waar permanent water aanweig is in Afrika vind je Nijlpaarden. Net als Neushoorns zijn Nijlpaarden voor een fotograaf niet altijd erg interessant. Overdag liggen ze meestal in het water zonder dat er veel gebeurt. ’s Avonds komen ze uit het water om te grazen. Heel karakteristiek is het territoriale gedrag dat de mannetjes laten zien. Ze gapen om met hun enorme open bek andere mannetjes te imponeren.