De Baobab behoort tot de meest aansprekende bomen in Afrika. De boom levert voedsel en allerlei andere nuttige zaken. Voor veel Afrikaanse volkeren is de Baobab een heilige boom die aanbeden wordt als godheid. De grillige en karakteristieke vorm maakt de Baobab tot een geliefd onderwerp voor landschapsfotografen.

De Baobab: een boom op z’n kop

De Afrikaanse Baobab (Adansonia digitata) vind je vooral in zuidelijk Afrika. De Baobab lijkt op z’n kop te staan, waarbij de kruin in de grond staat en de wortels in de lucht steken. Volgens een legende van de San werd de boom ooit door de goden op de aarde gegooid. Daarbij is de boom dus omgekeerd op de aarde terechtgekomen. De bomen groeien vooral in droge gebieden waar ze kunnen overleven omdat de stam veel water kan opslaan tijdens het natte seizoen; soms meer dan 100000 liter. Baobabs kunnen honderden jaren oud worden en sommige beroemde exemplaren, zoals de Baines’ Baobab en de Chapman Baobab (helaas omgevallen in 2016),  werden al lang geleden beschreven door de eerste ontdekkingsreizigers.

Een nuttige boom

De Baobab wordt ook wel Apenbroodboom genoemd omdat apen de vruchten eten. Het zijn echter niet alleen apen die de vruchten eten. Ook lokale volkeren in zuidelijk Afrika weten de vruchten te waarderen. Deze vruchten zijn voedzaam en rijk aan vitamines en van het pulp van de vruchten wordt vaak een soort pap gemaakt. De harde en gladde bast wordt gebruikt om touw, matten, manden, papier en doek te maken.

Baines’ Baobabs

Baines’ Baobabs is een beroemde groep met Baobab bomen in het Nxai Nationaal Park in Botswana. Onderstaande foto van de Baines’ Baobabs maakt ik in 2010. De groep wordt voor het eerst beschreven in 1861 door Thomas Baines, een Engelse avonturier en schilder, tijdens een expeditie naar de Victoria watervallen. Thomas Baines maakte ook een waterverf schilderij van de groep Baobabs. Het schijnt dat de bomen zoals ik ze fotografeerde in 2010 vrijwel identiek zijn aan de bomen op dit schilderij. Ik heb vergeefs geprobeerd een foto van dit schilderij te vinden op internet, om het te vergelijken met mijn foto.

Op internet vertelt iedereen hetzelfde verhaal dat die bomen vrijwel niet veranderd zijn sinds Thomas Baines ze schilderde in 1861, maar kennelijk praat iedereen elkaar na zonder te verifiëren of het verhaal ook echt klopt. Soms wordt wel een schilderij van Baines met een enkele Baobab als bewijs aangevoerd, maar dit schilderij betreft een boom geschilderd in Zuid Afrika en niet in Botswana. Helaas, want het is fascinerend om beelden die werden gemaakt met een tijdsverschil van meer dan 100 jaar met elkaar te vergelijken.  

Ik moet het dus doen met het reisverslag van Baines waarin hij, vrij vertaald, schrijft:

‘Er stonden vijf volgroeide bomen en twee jongere exemplaren. Een gigantische stam was omgevallen, maar had niets van z’n vitaliteit verloren en vormde nieuwe takken en bladeren zoals de andere bomen’

De omgevallen boom is goed te zien aan de linkerzijde op mijn foto en leeft inderdaad nog steeds!

Kubu eiland

Kubu eiland is een eiland van graniet in de immense Makgdikgadi zoutpan in Botswana. Het eiland ligt ver van de bewoonde wereld en is uitsluitend te bereiken met een 4WD. Het is een nationaal monument en een heilige plaats voor de autochtone bevolking in het gebied. De combinatie van kale graniet rotsen met daarop de vreemd gevormde Baobab bomen maken het eiland heel bijzonder en geven het een buitenaards aanzien.

Bij klikken op de foto’s krijgt u een grotere versie met achtergrond informatie te zien.